10 must-haves in jouw duurzame badkamer

De badkamer! Heerlijk douchen om wakker te worden, ontspannen in een warm bad na een koude winterdag, je huid goed verzorgen,... een zalige plaats! En die kan even zalig blijven en tegelijk iets duurzamer worden! Je hoeft dus niet meteen koud te gaan douchen om duurzamer te worden (al mag dat altijd natuurlijk;-)).

Wat betekent een duurzame badkamer voor jou? Voor ons gaat het over minder water gebruiken, minder afval veroorzaken en natuurlijke verzorgingsproducten gebruiken die niet getest zijn op dieren. Liefst gemaakt door merken die ook hun sociale verantwoordelijkheid opnemen.

Overigens is opgebruiken wat je hebt het meest duurzame! Zo had ik zelf een voorraadje shampoo in plastic flessen die ik eerst wilde opgebruiken, zodat ik nog maar recent op een shampoo bar ben overgeschakeld. De vaste conditioner gebruik ik wel al enkele jaren, en ik zou niet meer terug willen! 

In deze blogpost vind je 10 haalbare tips en inspiratie, net als de redenen waarom je zou willen overschakelen!

1. Wasbare watjes

We trappen de lijst af met een erg eenvoudige tip. Want wasbare wattenschijfjes zijn namelijk de perfecte vervanger van de wegwerp variant. Ze doen wat ze moeten doen: je huid zacht verzorgen en make-up verwijderen. Stel dat je 2 watjes per dag gebruikt, dus 730 per jaar. Die komen meestal in pakjes met een dun plastiekje errond. Stel dat ze per 70 verpakt zijn, dan spaar je dus 10 pakjes per jaar uit. Op langere termijn zijn wasbare watjes ook goedkoper omdat je ze blijft herbruiken!

Propere schijfjes kan je in een mooi doosje of bakje bewaren, vuile schijfjes kunnen in een waszakje. Wanneer het waszakje vol is kan het rechtstreeks in de wasmachine.

Wasbare wattenschijfjes vind je in allerlei materialen, zoals microvezel, bamboe of biokatoen. Probeer bijvoorbeeld eens de wasbare wattenschijfjes van EcoPanda.

2. Zeepbar, shampoo bar en conditioner in vaste vorm

Waarom zou je overstappen van je gewone shampoo naar een natuurlijke? Gewone shampoos bestaan vaak voor meer dan 95% uit water. Daarnaast bevatten ze conserveringsmiddelen en agressieve reinigingsmiddelen zoals SLS (sodium laureth sulfate of natrium laureth sulfate). Tenzij je haar even vuil is als een vieze garagevloer is SLS helemaal niet nodig! Op lange termijn beschadigt het je haar en zijn natuurlijke beschermlaag. Je haar kan droog, broos, futloos en glansloos worden. Om te compenseren wordt er een "verzorgende olie" aan de formule toegevoegd, meestal een minerale olie (op basis van aardolie dus). Dit doet weinig goeds voor je huid en haar. Bovendien zijn sommige van deze synthetische chemicaliën niet biologisch afbreekbaar. In dit artikel kan je meer lezen over de schadelijke ingrediënten in doorsnee verzorgingsproducten. De bekende slogan "Because I'm worth it" krijgt ineens toch een wrange bijklank.

Het alternatief? Een natuurlijke, zero-waste zeep en shampoo bar! Het Nederlandse HelemaalShea maakt bijvoorbeeld zepen en haarzepen die enkel pure plantaardige oliën, etherische olie voor de fijne geur en andere natuurlijke ingrediënten bevatten. De zepen zijn verpakt in een papieren doosje (recycleerbaar!) en zijn volledig biologisch afbreekbaar.

Wel even vermelden dat je haar meestal moet wennen aan de overschakeling. Afhankelijk van je haar en de waterhardheid, kan het ook nodig zijn om na te spoelen met appelazijn verdund met water. Vul een flesje of een plantenspuit met de helft water en de helft appelazijn en giet het na het wassen over je haar. Eenvoudiger en goedkoper dan dit wordt het niet;-)

3. Houten haarborstel

Toe aan een nieuwe kam of haarborstel? In de plaats van eentje uit plastic, kan je ook kiezen voor een duurzaam exemplaar uit hout. Kammen en borstels uit natuurlijke materialen zijn beter voor de natuur en milder voor je haar. Ze zorgen voor minder haarbreuk en haaruitval dan plastic varianten, en ze zijn anti-statisch. Hout absorbeert bovendien de natuurlijke oliën van je hoofdhuid en verspreidt ze over je haren.

Soms wordt zelfs gezegd dat natuurlijke borstels de haargroei simuleren. Door je hoofdhuid te masseren met bamboe of ander hout, stimuleer je de bloedsomloop en zou je haar beter groeien.

Er bestaan kammen en borstels uit bamboe of uit hout. Liefst heeft het hout een FSC-label waardoor je zeker weet dat het uit een duurzaam beheerd bos komt. Het kussentje van een borstel wordt gemaakt van natuurrubber, de korte haartjes (de pinnetjes) ook van bamboe of bijvoorbeeld haagbeukenhout.

Sommige houten borstels hebben pinnetjes met echt haar, dat is dan meestal varkens- of ander dierenhaar. Niet aan te raden wanneer je dierlijke producten vermijdt.

4. Natuurlijke deo, liefst in karton of in een blikje

Klassieke deodoranten en anti-transpiranten komen af en toe in de media, en niet in de positieve zin. Ze bevatten namelijk aluminium dat de poriën blokkeert zodat er geen zweet meer naar de huidoppervlakte kan. Er is geen sluitend wetenschappelijk bewijs dat het verband aantoont tussen borstkanker en aluminium. Wel zijn er indicaties dat aluminium schadelijk is voor je gezondheid. De gangbare merken hebben ondertussen een variant zonder aluminium maar dan zitten er meestal weer andere verontrustende ingrediënten in zoals siliconen en parabenen. In dit artikel kan je meer achtergrondinfo vinden.

Natuurlijke deo's zijn dus zeker en vast beter voor je gezondheid en de planeet. Je kan ze vinden in een kartonnen verpakking of als een crème in een blikje. Dit is even wennen, sowieso omdat de textuur anders is, maar ook omdat je lichaam door een detoxperiode moet na het gebruiken van chemische deo's. Een beetje zoals afkicken van een oude deodorantenverslaving… dit is niet zo fijn want je gaat opeens meer zweten. Maar dit is tijdelijk, en op lange termijn brengt de overschakeling niets dan goeds.

5. Wasbare of organische maandverbanden en menstruatiecups

Naast duurzaam leven, je duurzaam kleden en duurzaam eten, is duurzaam menstrueren ook een optie! Toch een beetje een taboe onderwerp, want veel wordt er niet over gesproken. Al merk ik de laatste jaren toch veranderingen op in de positieve zin!

Want heb je er al eens bij stilgestaan hoeveel afval tampons, maandverbanden en inlegkruisjes veroorzaken? Ze zijn gemaakt van een mix van katoen en synthetische materialen (plastics!) en fabrikanten zijn niet verplicht om hun samenstelling bekend te maken. Daarnaast bevatten deze producten vaak sporen van schadelijke stoffen. Volgens een onderzoek van 60 Millions de Consummators, gaat het over resten van dioxines, insecticiden en zelfs glyfosaten (gekend van de controversiële onkruidverdelger Roundup). Stuk voor stuk giftige stoffen die kanker, schade aan het immuunsysteem en vruchtbaarheidsproblemen kunnen veroorzaken. Je lichaam verdient toch beter dan dat!?

Wanneer je je erin verdiept, zal je zien dat er vele alternatieven bestaan, van organische en biologisch wegwerpproducten die afbreekbaar zijn, tot herbruikbare, stoffen inlegkruisjes en maandverbanden. Ook de menstruatiecup is aan zijn doorbraak begonnen!

De moeite waard om te vermelden is het Indische EcoFemme. EcoFemme is een sociale onderneming geleid door vrouwen gevestigd in Tamil Nadu, India. De opbrengsten van hun herbruikbare pads worden geïnvesteerd in educatie en ondersteuning van jonge vrouwen in India. Je vindt hun producten in de Belgische webshop Tante Rosa.

6. Een natuurlijke scrub

Volgens een Engels onderzoek bevatten 75% van de scrubs op de markt microplastics. Per scrubbeurt kunnen er wel 100 000 minuscule plastic deeltjes vrijkomen! Ze komen in de riolen terecht en zijn te klein om door de waterzuivering opgepikt te worden. Zo komen ze in het oppervlaktewater en uiteindelijk in de zee terecht. De microplastics vervuilen de oceanen en zijn een bedreiging voor de vissen én voor onze eigen gezondheid.

Gelukkig zijn er fijne alternatieven op de markt. Probeer bijvoorbeeld de Orange & Olive scrub van HelemaalShea met gemalen olijfpitjes en sinaasappelschil eens uit. Deze scrubzeep kan je 2 keer per week gebruiken, hij verwijdert de dode huidcellen en verbetert de bloedcirculatie. Hij is ook perfect om mee te nemen op vakantie - gewoon verpakken in een doosje of zelfs in een droog washandje.

7. Bamboe wattenstaafjes

Het plastic wattenstaafje bestaat al sinds 1923 en is een typisch wegwerpartikel dat bijdraagt aan de plastic soup. Het lijkt een kleinigheid, maar samen met andere wegwerpplastics zoals plastic bestek, borden, rietjes en verloren geraakt vissersmateriaal maakt dit 70% van het afval uit dat gevonden wordt op de Europese stranden.

In de Verenigde Staten worden de staafjes al langer van karton gemaakt en vind je ze nauwelijks op de stranden omdat karton snel afbreekt. En eindelijk komt er in de Europese Unie ook een wattenstaafjesverbod.

Tegenwoordig vind je gemakkelijk alternatieven. Bijvoorbeeld staafjes in bamboe of zelfs afwasbare, herbruikbare staafjes. Ik vond er zelfs eentje geschikt om make-up mee te verwijderen, ideaal voor als je een beetje knoeit met je mascara:-)

Een ander alternatief is helemaal geen wattenstaafjes meer gebruiken, want volgens neus-keel- en oorspecialisten zijn ze overbodig en zelfs gevaarlijk.

8. Een safety razor

Zelfs scheren kan duurzamer dan we tegenwoordig gewoon zijn. Wegwerpmesjes en plastic mesjes met kopjes die je vervangt veroorzaken veel afval. Alleen al de manier waarop ze verpakt zijn… juist, individueel in plastic pakjes.

Het stevige roestvrijstalen scheermes, ook wel "safety razor" genoemd is volop aan het opkomen. Eerlijkheidshalve schrikt het mij een beetje af, zo'n zwaar en scherp mesje, en bovendien is het een kleine investering. Je koopt de houder aan, en standaard zitten er enkele roestvrijstalen mesjes bij. Blijkbaar is het toch makkelijk in gebruik en het ziet er ook nog eens stijlvol uit. In deze blog werd zelfs de combinatie van een safety razor met kokosolie en olijfolie getest, als vervanger voor scheerschuim.

Tip: ook de conditioner van HelemaalShea is geschikt als scheerzeep!

9. Verzorgingsproducten in glazen flesjes

Met de hoeveelheid plastic in de oceanen zou je Nederland en België samen 89 keer kunnen bedekken. Zelfs al sorteren we en wordt PMD apart opgehaald. Toch wordt maar iets meer dan 60% van alle plastic flessen ook werkelijk gerecycleerd. En slechts 5% van het gerecycleerde materiaal wordt gebruikt om nieuwe flessen te maken, simpelweg omdat de kwaliteit te laag is.

Eenvoudige alternatieven vind je bij de merken van natuurlijke cosmetica. Bijvoorbeeld HelemaalShea maakt een serum in een glazen flesje. Andere opties zijn blikken doosjes (die je ook voor iets anders kan hergebruiken) of zelfs kartonnen omhulsels.

10. Een emmer of teiltje

In het tweede seizoen van The Politician (een aanrader) is Infinity een eco-warrior geworden en eist ze van Payton en Skye dat ze koud douchen, hun douchewater opvangen en er mee koken. Zo ver hoef je niet te gaan.

Die eerste minuten terwijl het water opwarmt gaan er snel liters verloren. Bij ons zijn er dat 5, een halve emmer dus. In een heel jaar geeft dat meer dan 1800L, goed voor 15 volle badkuipen. Het water gebruiken we om de planten buiten water te geven in de zomer of om de wc door te trekken. In principe gebruiken we hiervoor al regenwater maar in de zomer durft ook onze regenwaterput al eens leeg te geraken.