countryIcon
0 0
check Vegan, fair & duurzamer shoppen 4.8 Google starsGoogle starsGoogle starsGoogle starsGoogle stars Bekijk reviews check 17380 producten in ons warenhuis
check Vegan, fair & duurzamer shoppen in Nederland
4.8 Google starsGoogle starsGoogle starsGoogle starsGoogle stars Bekijk reviews

Select your country and language

adANDORRA
atAUSTRIA
beBELGIUM
dkDENMARK
eeESTONIA
fiFINLAND
frFRANCE
deGERMANY
grGREECE
ieIRELAND
itITALY
lvLATVIA
ltLITHUANIA
luLUXEMBOURG
mtMALTA
mcMONACO
ptPORTUGAL
smSAN MARINO
skSLOVAKIA
siSLOVENIA
esSPAIN
seSWEDEN
nlTHE NETHERLANDS
cyCYPRUS
gbTHE UNITED KINGDOM
usTHE USA
vaVATICAN CITY
gbENGLISH
nlNEDERLANDS

Interview met dierethicus Willem Vermaat

Anna Anna 06 Oct 2021 Interview met dierethicus Willem Vermaat

Foto door Gerrit Ockers, ontwerp door Luzie Weiers.

Waarom draag je eigenlijk geen kattenbont?

4 oktober Dierendag? Bij Shop Like You Give a Damn hebben we aan 24 uur niet genoeg om op te komen voor de rechten van onze niet-menselijke vrienden. Wij verklaren heel oktober tot Dierenmaand! Speciaal voor deze gelegenheid interviewde ik Willem Vermaat over zijn splinternieuwe boek 'Waarom we geen hondenmelk drinken'.

Willem (31) is milieuwetenschapper, gespecialiseerd in dierenethiek en hartstochtelijk vegan. In zijn boek legt hij uit wat het begrip ‘carnisme’ inhoudt, waarom we sociale druk ervaren om ‘gewoon’ dieren te blijven eten en ja, waarom we eigenlijk geen hondenmelk drinken. (Loopt er ook al een rilling over je rug als je eraan denkt? Blijf lezen!)

Waarom Willem dit boek schreef

Wat was jouw grootste drijfveer om dit boek te schrijven?

"Ik zag en zie om me heen dat de meeste mensen aardig zijn en voor anderen, mens of dier, klaarstaan. Rutger Bregman zou zeggen: de meeste mensen deugen. Je komt zelden iemand tegen die het leuk vindt om dieren pijn te doen.

Toch worden er in Nederland 1,8 miljoen dieren per dag de dood ingejaagd in de dierenindustrie. Over die tegenstelling wilde ik schrijven.

Ik denk daarbij aan mijn zusje. Ze is zo’n schat, echt een kleine wereldverbeteraar. Ze heeft het vaak over de antiracismebeweging en wil altijd graag conflicten oplossen. En ze zou nooit een dier pijn willen doen. Maar ze eet ze wel.

Als ik met haar over veganisme spreek, dan neemt ze zich meteen voor om minder vlees te eten. Maar zodra ze met mensen is die wel vlees eten, doet ze toch met hen mee.

Dat is de kracht van de sociale norm: het is ‘normaal’ om dieren te eten en dierlijke producten te gebruiken."

"Zo’n sociale norm noemen we 'carnisme'."

Carnisme? Eh, wat is dat?

"De term ‘carnisme’ is geïntroduceerd door de Amerikaanse sociaal-psychologe Melanie Joy. Je kunt het uitleggen als het tegenovergestelde van veganisme: het niet-instrumenteel gebruiken van dieren.

In de huidige, carnistische samenleving is de veganist nog vaak de ‘mafkees’, de ‘radicaal’. En als je vlees eet, wordt dat juist als neutraal gezien. Maar dat is een misvatting; ook als je dieren eet, heb je een ideologie.

Die overtuiging wordt niet uitgesproken, maar is er wel. Niemand zegt letterlijk: “Ik vind het goed als dieren voor mij moeten sterven, dat is hoe ik in het leven sta.” Maar het gebeurt wel. Hoe kan dat?"

Sociale druk: we willen niet ‘lastig’ zijn

Ik hoopte eigenlijk dat jij antwoord ging geven op die vraag, Willem.

"Haha, dat ga ik ook doen! Als iedereen in je omgeving iets doet, dan is het lastig om als enige niet mee te doen. Ook wanneer dat wat al die andere mensen doen tegengesteld is aan je eigen individuele waarden.

Wie er wel vragen bij stelt, in dit geval bij het gebruiken van dierlijke producten, wordt geconfronteerd met collectieve verdedigingsmechanismen. We noemen ze de drie N’en: het is “normaal”, “natuurlijk” en “noodzakelijk”.

Iedereen drinkt melk dus het is normaal, koeien geven melk dus het is natuurlijk, en wij hebben melk van een koe nodig omdat je anders geen sterke botten krijgt. Dat is ons collectief aangeleerd.

Toen ik veganist werd, voelde ik me ook vaak bezwaard. Dan had iemand uitgebreid gekookt en dan zei ik eigenlijk: 'Ik doe niet mee aan dit leuke etentje'."

"Mensen willen niet als 'lastig worden beschouwd'."

Glaasje hondenmelk? Thanks, but no thanks

In je boek zet je vraagtekens bij een van de meest ‘normale’ bezigheden van de Nederlandse cultuur: het drinken van koemelk.

"Als je mensen vraagt: 'Waar denk je aan bij een koe?', dan is het antwoord altijd: 'Melk.' Een koe is een dier dat melk ‘geeft’, hebben we geleerd. Maar ja, alle zoogdieren produceren melk als ze een kindje hebben gekregen.

Dat een baby melk van de eigen moeder drinkt vinden we normaal, maar als die baby melk drinkt van een andere vrouw dan vinden we dat al een beetje gek.

Melk van een heel andere soort, namelijk een koe, dan vinden we dan wel weer logisch. Maar melk van een hond is dan weer heel vies."

Het artikel gaat verder onder deze afbeelding.

Dierethicus Willem Vermaat signeert zijn boek

Dierethicus Willem Vermaat signeert zijn boek.

"We hebben verschillende associaties bij verschillende dieren. Bij een hond, die natuurlijk ook een zoogdier is die melk geeft als ze een kind heeft gekregen, denk je aan heel andere dingen, zoals knuffelen en uitlaten.

Dat we bij een koe wel aan melk denken, is cultureel verankerd geraakt: we zien het als een natuurlijk gegegeven. “Een koe? Ja, die is er nu eenmaal om aan ons melk te geven.” Nee, dat heeft de mens lang geleden gewoon een keer bedacht. Een koe geeft natuurlijk melk om haar kalfje te voeden! Het is ontzettend moeilijk om mensen dit te laten inzien."

Bont en leer: wat is het verschil?

Er zijn maar weinig mensen die principieel geen leer van koeienhuid dragen. Maar stel dat we, zoals in sommige Aziatische landen, leer zouden promoten van hondenvel? Dat zou bijna niemand in Nederland willen.

"Inderdaad, het dragen van koeienleer is een culturele norm, daar denk je niet eens over na. Je hoort vaker kritiek op het dragen van bont, dat richt zich tot specifieke groepen. De ‘elite’ bijvoorbeeld, die dure bontjassen draagt, of hangjongeren met een bontkraagje. Maar ethisch gezien is er geen verschil met het dragen van leer: het dier moet in beide gevallen gedood worden.

Het argument dat je koeien niet alleen gebruikt voor hun huid, maar ook voor hun vlees, brengt daar geen verandering in. Wat maakt dat voor die koe nou uit? Dood is dood."

"Je hebt bont niet nodig en vlees evenmin."

"Wat mij betreft zou het gebruiken van leer aan banden moeten worden gelegd. Het heeft iets heel primitiefs om dieren te fokken, vet te mesten en te doden voor eten of leer. Er zijn zoveel andere materialen om leer van te maken, denk aan Piñatex. Ik heb zelf schoenen die gemaakt zijn van gerecyclede PET-lessen."

Ontdek diervrije herenschoenen van appel- en ananasleer, gerecyclede materialen en meer »

Tips van Willem voor een pittig gesprek

Carnisme wordt niet als ideologie beschouwd, maar als ‘de norm’. Dat maakt het voor een veganist best lastig om het gesprek aan te gaan met een vleesetende vriend of familielid. Heb je tips?

"Probeer mensen te ontregelen. Als ze een leren jas dragen, zeg dan iets van: 'Waarom draag je eigenlijk geen kattenbont?' "

"Dan reageren mensen meteen van: 'Ohh dat zeg je toch niet!' Maar ja, van een ander dier is het blijkbaar wel ‘normaal’. Dat kan het begin zijn van een inzicht.

Je hoeft niet altijd op je woorden te passen. Confrontatie is niet altijd leuk, maar de carnistische cultuur moet worden uitgedaagd.

Als ik een lezing geef voor een publiek met vegans, vegetariërs en vleeseters, zeg ik ook: 'Vegetariër zijn helpt niet. Dieren worden ook voor zuivel en eieren gedood. Wat maakt het voor verschil of een koe dood moet voor het vlees of omdat ze geen melk meer geeft en daarom niet rendabel is voor de boer?' Dat is confronterend. Maar ik hoor later ook van mensen dat ze door dit inzicht vegan zijn geworden."

Het artikel gaat verder onder deze afbeelding.

Waarom we geen hondenmelk drinken

Eindelijk heb ik een exemplaar in handen!.

"Laat je gesprekspartner ook naar andere culturen kijken. Waarschijnlijk is je vriend of familielid verontwaardigd als hij of zij hoort dat er in delen van Azië honden worden gegeten."

"De gedachte dat we puppy’s direct na hun geboorte bij de moederhond zouden weghalen om ze vet te mesten en vervolgens te slachten is bizar."

"Toch is het precies wat er op grote schaal gebeurt in de bio-industrie. Niet met honden, maar met koeien. Dan zeggen diezelfde mensen: 'Ja maar dat is normaal, die dieren zijn er nu eenmaal om gegeten en gebruikt te worden.'

Dat is speciësisme: zonder rechtvaardiging onderscheid maken op basis van soorten. De ene diersoort mag nooit ondergaan wat de andere soort stelselmatig wordt aangedaan, terwijl ze beiden pijn voelen en niet dood willen."

"Een koe en een hond hebben evenveel belang om niet te lijden."

Dank voor je heldere uitleg, Willem. Ik hoop dat dit boek een paar flinke barsten in onze carnistische denkwijze slaat. Succes!

'Waarom we geen hondenmelk drinken’ is verkrijgbaar bij de (lokale) boekhandel voor 17,50 euro.