De niet-zo-zoete waarheid achter honing en bijenwas

— Ik schreef (een kortere versie van) dit artikel voor de 2020 zomereditie van VEGAN Magazine.

Net als wol en leer voor kleding, zijn honing en bijenwas algemeen geaccepteerde ingrediënten voor in de thee en cosmetica. Maar heb je je ooit afgevraagd waarom de bij dit magische elixir zelf nodig heeft? Of het ethisch is om het hen af te nemen? Welke invloed dit alles heeft op de bijensterfte en daarme biodiversiteit?

En, for those who give a damn: wat kun jij zelf voor de bij betekenen? 5 tips!

De bijensterfte is echt een probleem

De fluffy beestjes die gezellig langsbrommend op onze geurige balkonbloemetjes afkomen, hebben het zwaar. Waarom? De biodiversiteit holt achteruit, neonicotinoïden vergiftigen de bloemen en vooral honingdauw die de bij voeden, en het dier wordt steeds vatbaarder voor ziekten. Niet alleen is dat op zich al pijnlijk genoeg, ook zijn deze prachtdieren natuurlijk essentieel voor onze voedselvoorziening.

Het artikel gaat verder onder deze afbeelding.

© Coralie Boon

Waarom er maar weinig zoets aan honing is

Intussen pikken wij hun wintervoedselvoorraad - want dat ís honing: stuifmeel en nectar, door de bij ijverig in bijenwassen compartimenten geboetseerd tot energiebommetjes om ’s winters op te overleven - en vervangen dit door een suikergoedje dat belangrijke vitaminen mist, die het immuunsysteem van de bij juist zo nodig heeft.

We buiten daarmee het natuurlijke arbeidsethos van de bij uit. Als je bedenkt dat één bij tijdens zijn of haar gehele leven slechts een tiende theelepel (!) aan honing produceert en een gemiddelde pot honing zo’n 500 bijen samen een afstand vergelijkbaar met de omtrek van de halve aarde voor zich laat vliegen, dan valt je mond open.

Het artikel gaat verder onder deze afbeelding.

© Coralie Boon

De mishandeling van de bijenkoningin die alles behalve koninklijk te noemen valt, kunstmatige overproductie, onvermijdelijke sterfte tijdens het ‘oogsten’ van de honing en bijen die vanuit financiële overwegingen vaak vroegtijdig worden gedood, nog daargelaten.

• Leestip » Wil je meer weten over hoe de productie van honing eraan toe gaat? Mijn collega Ineke schreef hier een nog veel uitgebreider artikel over: Why should you avoid honey & beeswax?

Opvallend: ‘eco-friendly’ producten met honing

Meer dan de helft van alle 358 bijsoorten in ons land is bedreigd. Het kunstmatig houden van al die gefokte honingbijen zet wilde bijenpopulaties extra onder druk. (Zo’n supersociaal volk van tienduizenden bijen is zo goed in het verzamelen van nectar en stuifmeel, dat wilde bestuivers ernaar kunnen fluiten.) En het zijn met name de wílde insecten die belangrijk zijn voor de bestuiving van fruit- en groentesoorten.

Wonderlijk genoeg vind je juist in de als ‘milieuvriendelijk’ en ‘natuurlijk’ verkochte producten nog vaak honing en bijenwas. Lieve, ongetwijfeld goedbedoelende eco-friendly bedrijven: neem toch afscheid van dit magische gouden goedje en gun het de makers die er zo hard voor werken.

Zoals ik graag quote: op hun best zijn mensen zo vindingrijk. Laten wij ons leiden door compassie én harde feiten, dan zijn we in staat tot de creatiefste, liefdevolste en milieuvriendelijkste oplossingen!

Dus... wat kun jij zelf betekenen voor de bij?

Het artikel gaat verder onder deze afbeelding.

© Coralie Boon

Wat kun jij doen voor de bij?

Jij en ik hebben honing niet nodig, de bij wel. Gebruik de kracht die jij als consument hebt, laat de bedrijven van nu weten dat het anders moet en stem met je portemonnee.

Zo haal jij de angel eruit:

1. Kies voor make-up zonder honing, met in plaats van bijenwas bijvoorbeeld sheaboter, candelilla- of carnaubawas. Neem zeker eens een kijkje in ons vegan, dierproefvrije cosmetica-assortiment. Tip: de Nederlandse dierproefvrije cosmeticalijst vind je tegenwoordig bij ons. (Zoek naar de V+ merken!)
2. Koop plantaardige vervangers voor honing, zoals agavesiroop, maple syrup of dadelstroop. Of maak je eigen paardenbloemhoning! Een leuke recepttip: die van Plantaardiger.
3. Zorg dat er meer vraag komt naar onbespoten producten. Denk aan groente en fruit, maar ook de planten en bloemen die je voor in en rond huis koopt!
4. Zaai ook zelf biologische zaadbommetjes van bijvriendelijke bloemenmixen. The Pollinators en Nederland Zoemt helpen je op weg!
5. En ben je bekend met die food wraps op basis van bijenwas, die al een tijdje de harten en keukens van milieuminnaars veroveren? Ja, het is plasticvrij en is een fijne bijdrage tegen voedselverspilling. Maar het kan ook prima zonder bijenwas: vegan exemplaren van plantaardige wax bestaan gewoon, op basis van dennenhars. Daar ga ik ook eens achteraan voor in ons warenhuis! Heb je ons nieuwe Home & Lifestyle assortiment al ontdekt?